Wat is een armoedetoets?
De armoedetoets heeft een tweeledig doel:
1) het bewustzijn voor armoede(bestrijding) verhogen binnen het lokaal bestuur, en
2) beleidsmaatregelen vooraf toetsen aan hun impact op mensen in armoede.
Jaarlijks worden een 3-tal dossiers geselecteerd waarover een expertengroep van ervaringsdeskundigen, mensen in armoede en middenveldorganisaties een advies opmaakt voor het College. Het proces voor de opmaak van een armoedetoets wordt getrokken door de armoedecoördinator met ondersteuning van SAAMO Limburg.
Hoe werkt het?
Het proces onderscheidt 5 fases:
-
Selectie dossiers via een quickscan van het meerjarenplan
-
Via een intakegesprek met de betrokken dienst bekijken welke beleidsmaatregelen nog beslist moeten worden en dus nog marge bieden voor aanpassingen. In aanmerking komen zaken in lokaal beleid die rechtstreeks of onrechtstreeks een (grote) impact kunnen hebben op (mensen in) armoede.
-
Een expertengroep wordt samengeroepen. Deze bestaat idealiter uit ervaringsdeskundigen of mensen met een armoedeachtergrond, al dan niet als vrijwilliger of bezoeker van een lokale armoedevereniging, partnerorganisaties (bv straathoekwerk, buurtwerk).
De expertengroep analyseert samen met de dienst de maatregel in kwestie. De dienst start met een situatieschets (de nodige info om de maatregel goed te kunnen begrijpen). De expertengroep analyseert bijvoorbeeld met behulp van de b’s van toegankelijkheid, checkt het draagvlak voor de maatregel…
-
Hieruit volgt een schriftelijk advies met concrete (verbeter)voorstellen. Dat advies gaat naar het College.
-
Na ontvangst van de beslissing van het College, koppelt de armoedecoördinator hierover terug naar de expertengroep.
Waarom een armoedetoets?
Stad Beringen heeft van in het begin van de legislatuur gekozen voor een integrale aanpak van armoede (zie ook: visie armoedebestrijding Beringen). De armoedetoets is hierin een volgende stap. Tegelijk loopt er een reeks vormingen voor de verschillende diensten en afdelingen van het lokaal bestuur. Zo probeert men om meer medewerkers met een armoedebril laten kijken en de gevoeligheid voor het thema bij administratie en beleid te vergroten.
Een armoedetoets is een manier om ook de doelgroep, mensen met armoede-ervaring, te betrekken bij het beleid. Met deze participatieve aanpak wil de Stad voorkomen dat regelgeving of plannen nieuwe armoede creëren (naar het voorbeeld van de Vlaamse armoedetoets). Via interne communicatiekanalen (bijv. intranet, personeelsmagazine) worden medewerkers betrokken gehouden bij het thema.
Is het een succes?
Dit proces werd onder andere toegepast op de dienstverlening rond energiepremies naar aanleiding van de energiecrisis en op het mobiliteitsplan. De presentatie die Saamo gaf tijdens een sessie op de Ronde tafel 'Sociale rechtvaardigheid van lokale klimaatplannen versterken' illustreert de aanpassingen die het resultaat waren van de armoedetoets. De participatie van mensen in armoede en middelveld aan het beleid wordt ervaren als een verrijking, ook al wordt niet elk advies gevolgd. Medewerkers van de stadsdiensten geven aan dat ze, dankzij de vorming en het uitvoeren van een armoedetoets, met een andere blik kijken naar de armoedeproblematiek en ook anders handelen in de praktijk.
Geleerde lessen
Hoe concreter de vraag, hoe groter de opkomst en het enthousiasme voor de expertengroep. De experten moeten logischerwijze voelen dat het relevant is voor hen.
In het advies dat volgt uit de armoedetoets leg je best al vast wie wat zal opnemen in de uitvoering van het advies. Dat vergoot de geloofwaardigheid en toont gedeelde verantwoordelijkheid.
Het is belangrijk om goed uit te leggen aan het College hoe een maatregel in elkaar zit en wat de gevolgen kunnen zijn: hoe beter het inzicht, hoe meer kans dat het advies gevolgd wordt. De dossiers gaan vaak over specifieke materie die duiding vraagt.
Deze aanpak vereist dat er de expliciete politieke wil is om met de armoedetoets als instrument aan de slag te gaan.
Contactpersoon: Nancy Keuren (Nancy.Keuren@beringen.be)
