Publicatie wet gemeentelijke bestuurlijke handhaving

Op 7 februari is de nieuwe wet over de gemeentelijke bestuurlijke handhaving gepubliceerd in het Belgisch Staatblad. De wet treedt (grotendeels) in werking 10 dagen na publicatie, dus op 17 februari 2024.

Het is belangrijk dat zowel de Directie Integriteitsbeoordeling voor Openbare Besturen (DIOB) als alle Arrondissementeel Informatie- en Expertisecentra (ARIEC’s) zo snel als mogelijk operationeel worden. De DIOB moet namelijk de federale regering adviseren bij het bepalen van de economische sectoren die in aanmerking komen voor een gemeentelijk integriteitsonderzoek via een Koninklijk Besluit (KB). Zonder dit besluit kunnen lokale besturen hun politieverordening over het integriteitsonderzoek niet goedkeuren en hun beleid niet uitstippelen.

Op donderdag 16 november 2023 keurde het parlement – na een zeer uitgebreide parlementaire behandeling - het wetsontwerp gemeentelijke bestuurlijke handhaving definitief goed.

Deze nieuwe wet (lees ook de gecoördineerde versie) moet steden en gemeenten de mogelijkheid bieden om de georganiseerde en ondermijnende criminaliteit via bestuurlijke handhaving zowel preventief als repressief aan te pakken. De VVSG is voorstander van het doel van deze wet – gemeenten meer armslag geven bij de bestuurlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit – maar heeft in het verleden wel haar bezorgdheid geuit over de concrete uitwerking van deze wet. De VVSG is tevreden dat de federale regering een aantal van die bezorgdheden deels opgelost heeft door nog aan het wetsontwerp te sleutelen. Een aantal procedures in de nieuwe wet baren ons nog zorgen maar de praktijk zal moeten uitwijzen of bijsturing op termijn noodzakelijk is. De memorie van toelichting kan ook helpen bij het interpreteren en toepassen van de nieuwe wet.

Maar de VVSG gaat aan de slag met de nieuwe wet voor de gemeentelijke bestuurlijke handhaving van ondermijnende criminaliteit en zal de lokale besturen hierbij ondersteunen. Want lokale besturen zullen hun bestaande lokale handhavingspraktijken moeten afstemmen op de bepalingen en procedures van de nieuwe wet.

Het is een goede zaak voor lokale besturen dat het gemeentelijk integriteitsonderzoek ten aanzien van bepaalde economische sectoren en activiteiten een duidelijke wettelijke basis krijgt in de Nieuwe Gemeentewet.

Een belangrijke ondersteunende rol voor lokale besturen is weggelegd voor de Arrondissementele Informatie- en Expertisecentra (ARIEC’s) en de Directie Integriteitsbeoordeling voor Openbare Besturen (DIOB) bij de FOD Binnenlandse Zaken.

• Een ARIEC - er komt er één bij elke coördinatie- en steundirectie van de federale politie – zal advies verlenen aan gemeenten in het kader van het integriteitsonderzoek.
• Gemeenten zijn verplicht een advies te vragen aan DIOB als ze overwegen om een vergunning aan een handelszaak te weigeren of een inrichting te sluiten.

Het is belangrijk dat zowel de DIOB als alle ARIEC’s zo snel als mogelijk operationeel worden. Want de DIOB moet de federale regering adviseren bij het opstellen van de economische sectoren (in een KB) die in aanmerking komen voor een gemeentelijk integriteitsonderzoek. Zonder dat KB kunnen lokale besturen hun politieverordening over het integriteitsonderzoek niet goedkeuren en hun beleid uitstippelen.

Daarnaast hoopt de VVSG ook op een snelle goedkeuring van het decreet DIOB, zodat de lokale besturen een integrale aanpak hanteren en direct alle mogelijke wettelijke instrumenten kunnen inzetten voor de gemeentelijke bestuurlijke handhaving van ondermijnende criminaliteit.

VVSG-webinar over de nieuwe wet van woensdag 13 december

De VVSG ondersteunt lokale besturen bij het implementeren van deze nieuwe wetgeving. We hebben op woensdag 13 december een gratis webinar georganiseerd voor onze leden. Tijdens dit webinar hebben we de vier belangrijkste aspecten van de wet belicht, besproken wat de implicaties zijn voor bestaande en toekomstige gemeentelijke handhaving, en uitgelegd hoe de VVSG verdere opvolging en ondersteuning zal bieden.