Gepubliceerd op: 08-03-2024
Fietsen speelt een essentiële rol in het dagelijks leven van de Vlaming. Het is vandaag heel wat veiliger geworden en heeft een meer dan positieve impact op de gezondheid. De forse investeringen van zowel de Vlaamse overheid, de provincies als lokale besturen lijken nu echt resultaat op te leveren. Dat maakte Fietsberaad Vlaanderen - het kenniscentrum voor fietsbeleid van de VVSG (Vereniging Vlaamse Steden en Gemeenten) en de Vlaamse overheid - vandaag bekend op een studiedag ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan. Er zou in de toekomst ook meer aandacht moeten zijn voor voetgangersbeleid.
Fietsen wordt veiliger
Het risico dat wie fietst overlijdt, is de afgelopen 7 jaar met 40% gedaald, vooral omdat meer mensen fietsen en omdat ze vaak verder fietsen. In 2015 waren er 24,9 dodelijke slachtoffers per miljard gefietste kilometers, in 2022 daalde dit naar 14,9. Hoewel dit een positieve ontwikkeling is, lopen oudere fietsers nog steeds een verhoogd risico. ‘Dit betere resultaat is het gevolg van de vele investeringen in (afgescheiden) fietspaden, meer 30 km/u-zones, de aanleg van fietsstraten en -zones, maar ook van andere maatregelen waarmee lokale besturen het autogebruik ontmoedigen. Zonder twijfel hebben deze maatregelen geholpen om meer mensen te laten fietsen en om fietsers een veiliger gevoel te geven,’ verduidelijkt Wout Baert, programmamanager Fietsberaad Vlaanderen. Niettemin blijft het aantal jaarlijkse fietsslachtoffers te hoog, met nog steeds 70 tot 75 sterfgevallen per jaar.
‘De fiets is voor mij een topprioriteit. Deze legislatuur maak ik 1,4 miljard euro vrij voor veilige en comfortabele fietspaden en in 2023 stelde ik de nieuwe Vlaamse fietsambitie voor. We ondersteunen ook de provincies en lokale besturen bij het uitvoeren van hun fietsambities. Het is uiteraard positief dat de fietsveiligheid verbetert. We moeten verder werken op de ingeslagen weg. Recent werd op onze vraag de Kindnorm opgenomen in het interfederale engagement ‘All for Zero’. Door kinderen op te laten groeien in een kindvriendelijke en verkeersveilige omgeving, geven we hen de mogelijkheid om te kiezen voor actieve vervoersmodi zoals stappen of fietsen. Dit doorbreekt de achterbankcultuur en het idee dat kinderen zich enkel onder begeleiding van een volwassene in het verkeer kunnen begeven. De jonge fietsers van vandaag zijn de volwassen fietsers van morgen, tenminste wanneer we hen comfort én veiligheid garanderen. De kindnorm speelt dus ook een belangrijke rol in de modal shift ’ zegt de Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken.
Fietsinvesteringen: gezondheidswinst maal zeven
Fietsinvesteringen dragen ook bij aan een betere gezondheid. Investeren in fietsinfrastructuur heeft een groot rendement, dat vaak onderschat wordt. De gezondheidscalculator Modalshift van Vito en Gezond Leven toont hoeveel maatschappelijke voordelen het veranderen van vervoermiddel heeft. Alle overheden kunnen ook berekenen hoeveel fietsinvesteringen precies opleveren, op basis van enkele parameters.
Van 2020-2023 gaven alle overheden samen ongeveer 1,041 miljard euro uit. In dezelfde periode steeg het fietsverkeer van 14% naar 19% van alle verplaatsingen, wat neerkwam op meer dan 1 miljoen extra fietsverplaatsingen per dag. Het rendement van deze investeringen bedraagt 7,24. Dat betekent dat over een periode van 20 jaar deze investeringen bijna 7,5 miljard euro opbrengen, voornamelijk door besparingen op gezondheidskosten dankzij een actievere bevolking en minder milieukosten.
Naar een geïntegreerd mobiliteitsbeleid: uitbreiding Kenniscentrum
Naar aanleiding van haar 10-jarig bestaan beklemtoont Fietsberaad Vlaanderen het belang van het verzamelen en delen van kennis en data over fietsen. Er is ook veel te zeggen voor een uitbreiding van de opdracht naar alle vormen van actieve mobiliteit, dus ook voetgangers. Daarover is in Vlaanderen nauwelijks onderzoek beschikbaar. ‘Door haar opdracht uit te breiden, kan het kenniscentrum nog betere, geïntegreerde adviezen aan wegbeheerders verstrekken. Dankzij Fietsberaad heeft het fietsbeleid een echte plaats gekregen op alle beleidsniveaus. Er is nog heel wat onderzoek nodig, denk aan de ontwikkelingen rond de diversiteit van het fietsverkeer, vervoersarmoede, duurzame stadsdistributie en zero-emissiecargo. Ik hoop dat er ook bijkomende middelen komen om de steden en gemeenten nog meer te ondersteunen, bijvoorbeeld als het gaat over de ontwikkeling van voetgangersbeleid én de relatie voetganger-fietser. Dat komt in steeds meer gemeenten duidelijk op de agenda,' licht Wim Dries toe.
Over Fietsberaad Vlaanderen
Fietsberaad Vlaanderen is hét kenniscentrum voor fietsbeleid en ondersteunt al tien jaar alle wegbeheerders om verkeersveilige fietsinfrastructuur te realiseren en bij te dragen aan een gezondere en duurzamere samenleving. Het doel is het ontwikkelen, verspreiden en delen van praktijkgerichte kennis voor fietsbeleid. Zo stimuleert en ondersteunt Fietsberaad Vlaanderen overheden om de dynamiek in hun fietsbeleid te versnellen. De investeringen van overheden lijken nu echt resultaat op te leveren, zoals het kenniscentrum heeft berekend ter gelegenheid van haar tiende verjaardag.
Bekijk het datarapport ‘evolutie fietsrisico’ waarin de evolutie van het fietsgebruik en de fietsveiligheid in Vlaanderen wordt vergeleken met Nederland en Denemarken.
Joke Tulleneers - Fietsberaad Vlaanderen
