De gemeentelijke omgevingsdienst bestaat uit mensen met een uiteenlopend profiel qua opleiding of ervaring. Samen met het bestuur zetten ze zich iedere dag in voor een kwaliteitsvolle leefomgeving dicht bij huis. Dankzij de inzet van deze medewerkers worden vergunningsaanvragen vlot én deskundige voorbereid.  Bovendien maken ze plannen die bijdragen aan een duurzame gemeente. 

Iedere gemeente moet één of meer omgevingsambtenaren in dienst hebben die samen voldoende kennis in huis hebben van zowel de ruimtelijke als de milieuregelgeving. Daarnaast versterken heel wat andere mensen de gemeentelijke omgevingsdiensten met hun kennis en kunde.  

De omgevingsambtenaar en bij uitbreiding de medewerker van de omgevingsdienst is een knelpuntberoep. Lees hier de studie die Vlaamse overheid hierover uitvoerde. 

Relevante opleidingen voor een omgevingsdienst

Een gemeentelijke omgevingsambtenaar moet minimaal over een bachelor of masterdiploma te beschikken. Een specifiek diploma stedenbouw of ruimtelijke ordening is niet (meer) vereist vanuit de Vlaamse regelgeving. De lokale overheid kan natuurlijk strenger zijn en wél specifieke diploma’s vragen. 

Gelet op de krapte op de arbeidsmarkt groeit de praktijk dat gemeenten géén specifiek diploma vragen bij de aanwerving van een omgevingsambtenaar of andere medewerker van de omgevingsdienst; maar bij aanwerving wél uitdrukkelijk testen en/of polsen naar interesse in stedenbouw en/of kennis van de ruimtelijke regelgeving. 

Sowieso moet een omgevingsambtenaar relevante werkervaring aantonen van minimaal 2 jaar. Wat relevante werkervaring is, bepaalt de gemeente als werkgever zelf. Ze motiveert waarom de opgedane ervaring van de kandidaat relevant is in haar beslissing. 

Voor andere medewerkers dan de omgevingsambtenaar gelden vanuit Vlaanderen géén specifieke minimale opleidings- of ervaringsvereisten. Die bepaalt een lokaal bestuur dus helemaal zelf. 

Een gemeente heeft vanzelfsprekend baat bij goed opgeleid personeel. Een specifiek diploma stedenbouw of ruimtelijke ordening is een grote meerwaarde. Sommige gemeenten vragen of verwachten dat medewerkers na aanstelling zo’n opleiding met succes afronden. 

In het volgende overzicht lees je welke opleidingen ruimtelijke ordening of stedenbouw er zijn. Daarnaast zijn er andere opleidingen waarbij er een link is met stedenbouw en ruimte of mogelijkheid tot een ruimtelijke specialisatie, bijvoorbeeld rechten, vastgoed, (landschaps-)architectuur of landmeten. 

Opleidingen

Naast bovenstaande opleidingen bestaat er ook een aantal kortlopende opleidingen, cursussen of studiedagen die interessant zijn voor medewerkers van omgevingsdiensten. Ze bieden geen diploma op bachelor of masterniveau stedenbouw of ruimtelijke ordening. Zie hiervoor onder meer de website van de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning, het Infopunt Publieke Ruimte en natuurlijk ook die van de VVSG. De Vlaamse overheid, de provincies en bedrijven zoals uitgeverijen of advocatenkantoren bieden ook regelmatig vormingen aan die relevant zijn voor omgevingsambtenaren en andere personeelsleden van gemeentelijke omgevingsdiensten. 

Fout, actualisatie of aanvulling ontdekt?: stuur een mail naar Xavier Buijs
Je werkt voor een lokaal bestuur of oefent een lokaal mandaat uit en hebt een vraag over de aanwerving, rol of opleiding van een omgevingsambtenaar of medewerker van de omgevingsdienst; neem dan contact op met Xavier Buijs